Jenkins چیست ؟

Jenkins چیست و چه کاربردی دارد؟

تیم‌های نرم‌افزاری از Jenkins برای یکپارچه‌سازی و ارزیابی کیفی مستمر محصول استفاده می‌کنند. این ابزار با هر تغییر در متن برنامه، مراحل متعدد ساخت و ارزیابی کیفیت نرم‌افزار را اجرا می‌کند. به عبارت دیگر، Jenkins یک ابزار ایده‌آل برای ادغام مداوم در فرآیند  DevOps است. برای شناخت بهتر نحوه عملکرد این ابزار در این مقاله همراه ما باشید.

ادغام مداوم به چه معناست؟

ادغام مداوم یک فرآيند در توسعه نرم‌افزار است. برنامه‌نویس‌ها و توسعه‌دهندگان باید چندین بار در روز، در یک مخزن مشترک در کد منبع تغییر ایجاد کنند. استفاده از ابزارهایی مانند جنکینز به تیم‌ توسعه‌دهنده کمک می‌کند تا پروسه ادغام و یکپارچه‌سازی محصول را به راحتی انجام دهند. به عبارت دیگر اعضای تیم می‌توانند از این طریق مشکلات ناشی از تغییرات را به سرعت تشخیص دهند و برای مثال چندین عملکرد مختلف مانند استقرار برنامه در محیط تست، ارائه نتایج ساخت و یا آزمایش را به وسیله ابزار مذکور اجرا کنند.

ادغام و ارزیابی کیفی مداوم محصول با Jenkins

برای اطمینان از کیفیت نرم‌افزار باید مراحل مختلف تست و ارزیابی را طی کرد. معمولا روش‌های مختلفی برای تولید محصولات با کیفیت پیشنهاد می‌شود؛ برای مثال متدلوژی XP که یکی از متدلوژی‌های نرم‌افزاری است به ۵ ویژگی برای تولید محصول با کیفیت اشاره می‌کند. این ۵ ویژگی شامل سادگی، ارتباط، بازخورد، شجاعت و احترام است. در تعیین و طراحی مراحل مختلف توسعه محصول باید به نحوی عمل کنیم که حداکثر بازخورد در یک زمان  کوتاه حاصل شود. در نتیجه‌ی این بازخورد، اشتباهات کار مشخص و در ادامه به سرعت این مشکلات رفع می‌شود.

در این مسیر برای افزایش بازخورد می‌توان از تولید اسکریپت‌های واحد(Unit Testing)، تست یکپارچه‌سازی(Integration Test) و خودکارسازی فرآیند ساخت(Build Automation)استفاده کرد. با این حال اجرای کامل همه این مراحل، معمولا یک پروسه بسیار طولانی و زمان‌بر است. بر همین اساس می‌توان از ابزارهای تازه مانند Continuous Integration یا CI برای مدیریت اجرای این فرآیند استفاده کرد.

برای مثال در یک تیم برنامه‌نویسی، ممکن است چند نفر روی یک پروژه کار کنند. در این صورت اعضای تیم کدهای خود را روی سیستم‌های مدیریت مانند SVN  و یا Git با همکاران خود به اشتراک می‌گذارند. در این جا محصول نهایی حاصل کار همه اعضا است و برخی از ماژول‌ها یا زیرسیستم‌ها به یکدیگر مرتبط و وابسته هستند. به عبارت دیگر اگر یکی از این بخش‌ها تغییر کند، ممکن است عملکرد سایر بخش‌ها نیز تحت تاثیر قرار گیرد و در نتیجه به درستی عمل نکند.

ابزارهای Continuous Integration

ابزارهای Continuous Integration به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد که در یک تیم وقتی کد یکی از ماژول‌ها تعییر کرد و روی SVN یا Git قرار گرفت، این کد جدید ماژول روی سرور CI تنظیم و هماهنگ شود تا سایر تست‌ها روی آن اجرا و متن برنامه تحلیل و ارزیابی شود. در نهایت اگر در این پروسه مشکلی ایجاد نشود نسخه jar یا war مورد نظر ساخته شود و در محل مورد نظر قرار گیرد. در مقابل اگر در روند کار مشکل یا خطایی ایجاد شود، آخرین تغییراتی که به خطا منجر شده است به اعضای تیم ایمیل می‌شود و آن‌ها می‌توانند سریعا برای اصلاح و حل مشکل اقدام کنند.

در نهایت پس از اینکه ماژول اصلی به درستی تغییر کرد و ساخته شد، ماژول‌های وابسته نیز روند مشابهی را به کمک ابزار CI طی می‌کنند. این فرآیند برای اطمینان خاطر از عملکرد صحیح ماژول‌ها انجام می‌شود تا اعضای تیم مطمئن شوند که با تغییر ماژول اصلی و پایه، در ماژول‌های وابسته مشکل یا خطایی ایجاد نشده باشد. بعد از اتمام مراحل، برنامه‌نویسان می‌توانند نسخه جدید محصول را در یک محیط تست که مشابه محیط اصلی است نصب کنند تا این نسخه همواره در دسترس باشد و در نتیجه روند کار در ادامه به خوبی و با هماهنگی کامل طی شود.

بنابراین ابزارهای CI به تولید محصل با کیفیت و مدیریت اجرای فرآیند برنامه‌نویسی کمک می‌کند. این ابزارها برای دریافت بازخورد، ایجاد ارتباط و در نهایت واکنش سریع مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از ابزارهای متن باز و مشهور CI، ابزار Jenkins است که پروژه‌های نرم‌افزاری جاوا و غیرجاوا از آن استفاده می‌کنند. برای مثال محصولات apache و debian با استفاده از Jenkins ساخته می‌شود.

ویژگی‌ها و مزایای Jenkins

‫Jenkins یک ابزار اتوماسیون با منبع باز است که با زبان جاوا و برای ادغام مداوم و یکپارچه‌سازی، طراحی و ساخته شده است. در حقیقت جنکینز به شرکت‎ها این امکان را می‌دهد که به راحتی با یک اتوماسیون پیشرفته برای یکپارچه‌سازی و ادغام پیوسته، روند توسعه نرم‌افزار را تسریع کنند.

جنکینز پلاگین‌های مختلفی برای ساخت، تست، تحلیل، نصب و … دارد. علاوه بر این راه‌اندازی این ابزار ساده و آسان است. البته برای ادغام مراحل مختلف DevOps اگر بخواهیم یک ابزار خاص را ادغام کنیم، باید افزونه‌های آن، مانند Git، Project Maven 2، Amazon EC2، HTML و … را نیز نصب کنیم.

برخی از مزایای جنکینز به شرح زیر است:

• نصب آسان
• مقرون‌به‌صرفه و بدون نیاز به پرداخت هزینه
• امکان استفاده از پلاگین‌های متعدد، با بیش از ۱۰۰۰ افزونه برای تسهیل و تسریع کار و قابل ادغام با انواع ابزارهای توسعه، آزمایش و استقرار
• دارای منبع باز و پشتیبانی عالی
• طراحی شده با جاوا و قابل استفاده برای همه سیستم‌ عامل‌های بزرگ
• ساخت و آزمایش سریع نرم‌‌افزار و تسریع روند توسعه آن

جمع‌بندی

هیچ‌کس در قدرتمند بودن جنکینز تردیدی ندارد؛ با این حال همواره انتقاداتی نیز به این ابزار وارد شده است. برای مثال گفته می‌شود که رابط کاربری آن نسبتا قدیمی است و کاربر پسند نیست. علاوه بر این نظارت بر فعالیت‌های صورت گرفته روی جنکینز به یک مدیر سرور نیاز دارد.

با این‌حال و علی‌رغم همه این نکات، جنکینز ابزار ایده‌آل و خوبی است که به تسریع روند تحویل نرم‌افزار کمک می‌کند. جنکینز با ادغام مداوم، زنجیره‌ای از اقدامات مختلف را تنظیم و هماهنگ کرده و کدهای تازه را تست و آزمایش می‌کند.

پیش از ورود جنکینز به دنیای برنامه‌نویسی، برنامه‌نویسان پس از اتمام کدنویسی خود، به سراغ ساخت، آزمایش و استقرار می‌رفتند. اما جنکینز این امکان را فراهم کرده است که به طور همزمان همه کارها انجام شود و چندین بار در یک روز و هر بار پس از ورود کد توسط توسعه‌دهنده، تست انجام شود.